BASOA

                                                                           

BASOA

INGURUNE FISIKOA:

Basoa zuhaitzez beteta dagoen lur sail handia da. Sailkapen orokor baten arabera, bi multzo handitan bana ditzakegu, zuhaitz handiak kontuan hartuta: Hosto erorkorreko eta hosto iraunkorreko basoak.

Basoak ekosistema txiki asko ditu.

Ekosistema toki bateko ezaugarriek eta bertako izaki bizidunek osatzen dute. Adibidez, basoa ekosisteman elementu asko daude: Landareak, animaliak, luzaroa, haizea, harriak,...

Ekosistemek bi osagai dituzte: bizidunak eta bizigabeak.

LANDAREAK:

Ura eta argia behar dituzte bizitzeko. Zenbait landareek ur asko behar dute bizitzeko, adibidez pagoak; beste batzuek, ordea, ur gutxi behar dute ezaterako, arteak. Hori dela eta, pagoak toki hezeetan bizi dira eta arteak, berriz, toki lehorragoetan.

Basoko landarerik handienak zuhaitzak dira. Zuhaixkak eta belarrak landareak dira.

ANIMALIAK:

Gauza bera gertatzen da animaliekin, horiek ere ezin baitira edozein tokitan bizi. Hartzak, adibidez, toki hotz eta hezeetan bizi dira eta janari ugari behar dute. Toki bakoitzean, antzeko beharrak dituzten animaliak eta landareak bizi dira. Horregatik, pagoak eta hartzak ekosistema berean bizi daitezke, baina inoiz ez hartzak eta arteak.

·Animalia ornogabeak: ugarienak intsektuak dira, tximeletak, kakalardoa...). Horiez gain, zizareak eta armiarmak ere badaude.

·Animalia ornodunak. Hauek dira besteak beste: sugandilak, hontzak, saguak, oreinak, basurdeak, muxarrak, txantxangorriak...

Basoko izaki bizidun bakoitza basoko eremu jakin batean bizi da, hala nola, lurzoruan, belar artean, zuhaixken artean edo zuhaitzen adarretan.

ELIKA-KATEA:

Elika katea, ekosistemako partaideen arteko harremanak sortzen dira eta horietatik garrantzitsuena elikadurazkoa da. Ekosistema bateko bizidunak beste batzuen elikagai izaten dira. Elika kateen multzoak izaki bizidun guztiak harremanetan jartzen dituen sareak osatzen dute.

· Zizareak lurra jaten du eta sugeak zizarea jaten du.

                                                                      

                                                                                                                       

·Katagorriek eta basurdeek ezkurrak jaten dituzte.

 

URTE SASOI ALDAKETAK:

-Udazkenean zuhaitzetako hostoak erortzen hasten dira.

-Neguan zuhaitzak biluzik gelditzen eta elurrez betetzen dira.

-Udaberrian landare berriak hasi eta zuhaitzak lorez betetzen dira.

-Udan bero asko eta zuhaitzak hosto politez beteak egoten dira.

BASO GALERA KONTROLATZEKO AHALEGINAK

Baso galeraren arazoari aurre egiteko ikuspegi tradizionalak lege eta araudietan jarri duten indarra ez da nahikoa legeak betearazteko. Talde ahaltsuenak nola edo hala sahiesten dituzte, Herrialde pobreetan laguntza programatan jarri da indarra, Baso Tropikalen Nazioarteko Programan batez ere. Baina laguntzok ez dira aski izan baso galera geratzeko.

EGILEAK: Uxue, Aitor, Lorea, Joseba eta Houssam.